Forum studentów Katedry Porównawczych Studiów Cywilizacji UJ

drPajChiWo

Część kultury tybetańskiej mająca 600 lat, tradycyjny dramat tybetański, znany także jako ajialamu, jest najstarszą formą opery w Chinach. Popularna w Tybetańskim Regionie Autonomicznym oraz prowincjach Sichuan, Qinghaii, Gansu i Yunnan ajialamu jest wszechstronną sztuką widowiskową łączącą literaturę, muzykę, taniec, ballady i sztuki wizualne. W XV wieku Tangdon Gyepo, lama sekty Ka-gyupa, był zdetermionowany, że uzbiera pieniądze na budowę mostów na kilku rzekach. Przez trzy lata jeździł on po okolicznych wsiach usiłując przekonać lokalną ludność do przekazywania pieniężnych donacji. Jednak jego wysiłki nie przyniosły wielkich rezultatów.

[link widoczny dla zalogowanych]

Będąc na krawędzi porzucenia swojej idei, na drodze spotkał on siedem tańczących i śpiewających pięknych dziewcząt. Od razu wpadł on na pomysł zorganizowania grupy artystycznej, by uzbierać konieczny kapitał. Dziewczęta zgodziły się z jego propozycją i tak Tangdon Gyepo zaczął pisać i produkować taneczne dramaty oparte na opowieściach buddyjskich, które nawoływały ludzi do czynienia dobra. Grupa objechała wszystkie okoliczne wioski i jej występy bardzo podobały się płacącej za bilety publiczności. Mosty wkrótce zostały skonstruowane, a ponieważ występującymi artystami były kobiety, ta forma sztuki stała się znana jako ajailamu, co znaczy w języku tybetańskim "panie" albo "duszki". Forma ta przyjęła kształt i własny styl pod koniec XVII wieku.

[link widoczny dla zalogowanych]

Tradycyjnie tybetański dramat jest wystawiany w teatrach albo na otwartej przestrzeni. Aktorzy i aktorki mają na twarzy maski, albo pudrują lub nakładają róż bezpośrednio na twarz. Tańczą oni i śpiewają przy akompaniamencie bębna i cymbałów. Ich ruchy symulują wspinanie się po górach, wiosłowanie, lot ptaka, jazdę na koniu czy nurkowanie w morzu. Mogą one też przypominać składanie hołdów Buddzie, chwytanie demona czy walkę na polu bitewnym. Muzyka nie ma tytułów, ale wyraża albo radość albo smutek i znana jest jako dangren, juelu, albo dangtong. Pieśni są śpiewane bez akompaniamentu instrumentu, ale podonie jak w operze syczuańskiej, może byś zastosowany akompaniament wokalny, dla wyjaśnienia skomplikowanego wątku opery.

Widowiska mogą być krótkie, lub długie. Cały dramat może trwać nawet 3 -5 dni. Ogólnie cała akcja dramatu składa się z trzech części, prologu, części głównej i epilogu. Pod koniec widowiska wykonawcy śpiewając
i tańcząc dla publiczności akceptują pieniężne donacje.

[link widoczny dla zalogowanych]

Wśród bardziej znanych grup w czasach wcześniejszych były Bindunba, Langzewa i Zhaxixueba, znane razem jako Szkoła Białej Maski, ponieważ wszyscy wykonawcy tych grup nosili białe maski. Później aktorzy czterech grup Huiba, Juemulong, Jianggar i Xiangba wprowadzili znaczące innowacje w stylu śpiewu i gry aktorskiej. Te grupy należały do Szkoły Niebieskiej Maski, ponieważ ich aktorzy nosili maski niebieskie.

Dramat tybetański ma bogaty repertuar, jednak w długoletnim okresie czasu wiele dramatów zaginęło. Obecnie granych jest tylko 8 tradycyjnych dramatów tybetańskich, z których za najlepsze uważa się „Książę Wen Cheng", "Książę Nosang", "Chowasangmu", "Sujimani", "Biały Koń Wenba" i "Chimeigundan". Portretują one życie historycznych figur, mity i legendy albo są opowieściami, których źródła znajdują się w buddyjskiej klasyce.

[link widoczny dla zalogowanych]

gewer